سرویس فناوری - این فسیل ۱۱۳ میلیون سال قدیمی‌تر از هر فسیل مورچه‌ای است که در گذشته پیدا شده بود. این فسیل یک شکارچی پیچیده را نشان می‌دهد که هم‌زمان با دایناسورها زیسته است. ...

به گزارش سرویس فناوری جیرجیرک به نقل از فرادید - فرادید| قدیمی ترین فسیل مورچه ای که تاکنون کشف شده، فک هایی روبه جلو شبیه داس دارد که از آن ها برای شکار استفاده می کرده است. این فسیل که اکنون قدیمی ترین نمونه مورچه شناخته شده برای علم است، فسیلی به طول کم و بیش ۱.۲۷ سانتیمتر است که ۱۱۳ میلیون سال قدمت دارد و در سنگ آهکی در شمال شرقی برزیل یافت شده است. این فسیل متعلق به جنس جدیدی از زیرخانواده مورچه های جهنمی به نام Haidomyrmecinae است. مورچه های جهنمی تنها در دوره کرتاسه زندگی می کردند که ۶۶ میلیون سال پیش پایان یافت. 

به گزارش فرادید، مورچه های امروزی یکی از غالب ترین گروه های جانوری روی زمین هستند و بیش از ۱۷۰۰۰ گونه مورچه در سراسر همه قاره ها به جز قطب جنوب یافت می شود. دانشمندان باور دارند مورچه ها از شاخه ای تکاملی که زنبورها از آن منشعب شدند، جدا شدند و سپس در دوره کرتاسه به شکلی شبیه تر به مورچه های امروزی با ترشحات غدد تخصصی و سینه ای کوچکتر تکامل یافتند. 

نمونه شناسایی شده جدید بخشی از مجموعه ای از فسیل های حشرات است که از یک معدن سنگ غنی از فسیل به نام «سازند کراتو» به دست آمده و در موزه جانورشناسی دانشگاه سائوپائولو نگهداری می شود. تیم تحقیقاتی از تصویربرداری سه بعدی برای مشاهده داخل نمونه حفظ شده و شناسایی موقعیت آن در درخت تکاملی مورچه ها استفاده کرده اند. 

اَندِرسون لِپِکو، حشره شناس می گوید: «من باور نمی کردم چیزی شبیه این پیدا کنم. تاکنون هیچ مدرک قطعی وجود نداشت که مورچه ای در این مجموعه وجود داشته باشد، اما اکنون این نمونه بسیار کامل را پیدا کرده ایم.» 

لپکو افزود که این مورچه پرنده ممکن است توسط باد کشیده شده و به دریاچه ای افتاده باشد و پس از آن زیر پوشش میلیون ها سال رسوبات قرار گرفته باشد. 

«اسکن سی تی مورچه جهنمی»: تصویر سه بعدی فسیل مورچه به دانشمندان این امکان را می دهد که ویژگی های آن را با دقت بیشتری بررسی کنند. این توانایی می تواند به آن ها کمک کند بفهمند این نمونه در کدام بخش از درخت تکاملی مورچه ها و زنبورها قرار می گیرد.

فک های روبه جلو و عاج مانند برای شکار

فسیل های مورچه های جهنمی نشان می دهند مورچه های اولیه استراتژی های پیچیده ای برای شکار داشتند. فک های عجیب آن ها همراه با شاخی روی سرشان احتمالاً برای گیر انداختن یا فرو بردن سایر حشرات قبل از خوردن آن ها به کار می رفت و این امکان را برای آن ها فراهم می کرد که طعمه های نسبتاً بزرگ را شکار کنند. 

لپکو می گوید: «این نوع فک بسیار غیرعادی است و نمی توان آن را در هیچ حشره زنده ی امروزی پیدا کرد.» دانشمندان حدس می زنند مورچه های جهنمی ممکن است از این فک ها برای گرفتن قطرات آب یا شهد برای انتقال به آشیانه و تغذیه لاروها استفاده کرده باشند، اما استفاده از آن ها برای گرفتن یا فرو بردن در بدن حشرات احتمالاً تئوری محتمل تری است. 

یک فسیل مورچه جهنمی از میانمار پیدا شده بود که یک حشره را در فک هایش نگه داشته بود که بین فک ها و شاخ قرار داشت. 

فسیل جدید همچنین نخستین مدرک کشف شده از مورچه های جهنمی در گوندوانا، ابرقاره ماقبل تاریخی در نیم کره جنوبی است. 

در گذشته، قدیمی ترین فسیل های مورچه های جهنمی در میانمار پیدا شده بودند که در کهربا حفظ شده و حدود ۱۰۰ میلیون سال قدمت داشتند و فسیل هایی دیگری نیز در کانادا و فرانسه پیدا شده بودند که همگی بخشی از ابرقاره نیم کره شمالی به نام لوراسیا بوده اند. 

لپکو می گوید: «مهم است که چگونه مورچه ها نه تنها در اوایل تاریخ خود به اشکال متنوعی تکامل یافتند، بلکه ظرفیت زیادی برای مهاجرت از راه قاره ها و پخش شدن در سراسر جهان داشتند.» 

در دوران رونق تکامل مورچه ها در دوره کرتاسه، خطوط تکاملی منحصر به فردی مورچه ها مانند مورچه های جهنمی به وجود آمدند که در نهایت پس از گذار از دوره کرتاسه به عصر سنوزوئیک حدود ۶۶ میلیون سال پیش که رویداد انقراض K-Pg رخ داد، هیچ بازمانده ای از خود به جا نگذاشتند. 

کریستین سوسیاک، حشره شناس می گوید: «مورچه های جهنمی از سوابق فسیلی در پایان کرتاسه حدود ۷۸ میلیون سال پیش ناپدید می شوند و ذخایر فسیلی نزدیک به مرز انقراض K-Pg در ۶۶ میلیون سال پیش هنوز مورچه های جهنمی ندارند. ممکن است آن ها در جریان انقراض K-Pg همراه با دایناسورها منقرض شده باشند، اما احتمال بیشتری وجود دارد که قبل از آن منقرض شده باشند. دوره کرتاسه زمان تغییرات اکولوژیکی و اقلیمی بوده است.» 

مارِک بوروویچ، حشره شناس می گوید: «ما نمی دانیم آن ها چقدر تخصصی بودند، اما شاید این چیزی باشد که به انقراض آن ها کمک کرده باشد، زیرا اگر آن ها فقط به غذاهای خاصی وابسته بودند و فقط می توانستند آن ها را شکار کنند، این نکته توانایی تنوع و بقا در صورت از بین رفتن آن غذا را کاهش می دهد.» 

گسترش داستان مورچه های ماقبل تاریخی

این فسیل قطعه پازلی است که می تواند به دیرین شناسان کمک کند حشرات موجود در گذشته را بهتر درک کنند؛ یک نقطه داده جدید که به دانشمندان امکان می دهد بفهمند کدام ویژگی ها در تکامل مورچه ها و زنبورها در چه زمانی به وجود آمده است. 

سوسیاک می گوید: «از سوابق فسیلی قبلی می دانیم که مورچه های جهنمی موفق و متنوع بودند و در سه قاره طی ۲۰ میلیون سال پراکنده شدند، بنابراین این مورچه جهنمی جدید به راستی این الگو را تقویت می کند و تنوع جغرافیایی و زمانی آن ها را گسترش می دهد.» 

این فسیل همچنین روایتگر داستانی دقیق تر از شکل و شمایل جهان در دوره کرتاسه است. 

لپکو می گوید: «می توانیم تصویری پیچیده تر از دوران دایناسورها تصور کنیم. حشرات شگفت انگیزی مانند مورچه های جهنمی وجود داشتند که کنار آن ها زندگی می کردند و رفتارها و آناتومی های بسیار تخصصی داشتند. مردم فقط به دایناسورها، پستانداران و حیوانات بزرگ فکر می کنند که به شکل فسیل پیدا می شوند، اما حشرات هم به نوبه ی خودشان شگفت انگیز هستند.»

مترجم: زهرا ذوالقدر