سرویس سبک زندگی - دریاچه‌های جهان در حال ازدست‌دادن اکسیژن هستند؛ اتفاقی نگران‌کننده که حیات آبزیان، امنیت غذایی و تعادل زیست‌محیطی را در معرض خطر قرار خواهد داد. ...

به گزارش سرویس سبک زندگی جیرجیرک به نقل از فرادید - دریاچه های زمین با افت نگران کننده ی سطح اکسیژن مواجه هستند؛ پدیده ای که بنا بر نتایج مطالعه ای جدید، در برخی موارد تا ۹ برابر سریع تر از آنچه در اقیانوس ها رخ می دهد، پیش می رود.

پژوهشگران در مطالعه برای نخستین بار نقش عوامل گوناگون در کاهش جهانی اکسیژن دریاچه ها را به صورت کمی بررسی کرده اند. یافته ها نشان می دهد که از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۷، سطح اکسیژن در لایه های بالایی دریاچه ها به طور میانگین ۵٫۵ درصد و در اعماق تا ۱۸٫۶ درصد کاهش یافته است.

به گزارش ساینس آلرت، یی بو ژانگ، جغرافی دان در آکادمی علوم چین، همراه با گروه همکارانش، برای درک بهتر دلایل کاهش اکسیژن دریاچه ها، داده های ماهواره ای را با اطلاعات جغرافیایی و اقلیمی تلفیق کردند تا به تصویری دقیق از روند اکسیژن زدایی دست یابند. با بررسی بیش از ۱۵ هزار دریاچه، پژوهشگران دریافتند که در بیش از ۸۰ درصد از آن ها، سطح اکسیژن نسبت به گذشته کاهش یافته است.

افزایش دمای جهانی تا ۵۵ درصد از افت اکسیژن در دریاچه ها را رقم زده است

از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۳، اغلب دریاچه ها روزهای بیشتری با موج های گرمایی تجربه کرده اند. افزایش دما تأثیر مستقیمی بر حل شدن اکسیژن در آب دارد؛ زیرا هرچه آب گرم تر باشد، توانایی آن برای نگهداری اکسیژن کمتر می شود. براساس محاسبات گروه، موج های گرمایی عامل حدود ۷٫۷ درصد از افت اکسیژن دریاچه ها هستند. این اثر عمدتاً به دلیل نوسان های سریع و شدید در دمای آب است که بر میزان حلالیت اکسیژن تأثیر می گذارد.

به همراه گرما، پدیده ی شکوفه های جلبکی نیز وضعیت را وخیم تر کرده است. گرم تر شدن آب دریاچه ها و ورود مواد مغذی مانند کودهای شیمیایی و فضولات دامی، شرایط مناسبی برای رشد بی رویه ی جلبک ها فراهم کرده است. پژوهشگران سهم این عامل را حدود ۱۰ درصد برآورد کرده اند.

با این حال، آنچه بیش از همه در کاهش بلندمدت اکسیژن نقش دارد، گرمایش تدریجی و مداوم زمین است. پژوهشگران برآورد کرده اند که افزایش دمای میانگین جهانی تا ۵۵ درصد از افت اکسیژن در دریاچه ها را رقم زده است. اگر این روند ادامه یابد، در بدبینانه ترین حالت، پیش بینی می شود که تا پایان قرن، دریاچه ها احتمالاً تا ۹ درصد دیگر از اکسیژن خود را از دست می دهند.

در مقیاس گسترده تر، دریاچه ها (چه طبیعی و چه مصنوعی) حدود ۵ میلیون کیلومتر مربع از سطح زمین را در بر می گیرند. این زیست بوم ها اغلب پناهگاه گونه های منحصربه فردی هستند که در هیچ جای دیگری یافت نمی شوند. افت اکسیژن، تعادل زیست بوم ها را به شدت بر هم می زند.

کاهش اکسیژن باعث به وجود آمدن محدوده هایی به نام «مناطق مرده» می شود. این مناطق از آب به قدری کم اکسیژن هستند که جانوران آبزی نمی توانند در آن ها زندگی کنند. در سال های اخیر، این اتفاق عامل مرگ دسته جمعی گونه های مختلف جانوری در نقاط گوناگون جهان بوده است.

از نیوزیلند تا استرالیا، از لهستان تا آلمان، گزارش هایی از مرگ گسترده ی گونه هایی چون مارماهی ها، ماهی های بومی و صدف ها ثبت شده است؛ رویدادهایی تلخ که پیامد مستقیم کاهش شدید اکسیژن در آب های شیرین به شمار می روند.

افزون بر این، گرم تر شدن جو زمین نیز تبخیر آب را در دریاچه ها افزایش داده است. جو گرم تر می تواند بخار بیشتری در خود نگه دارد و این امر، چرخه ی طبیعی آب را تسریع کرده و به نوسانات شدید بین دوره های خشکسالی و بارندگی های سیل آسا منجر شده است.

مجموعه ی تمام دگرگونی ها، از تبخیر شدید گرفته تا شکوفه های جلبکی، موجب اختلال گسترده در عملکرد دریاچه ها شده و نه تنها زیست بوم های آبی، بلکه معیشت جوامع انسانی و امنیت غذایی را نیز در معرض تهدید قرار داده اند. ازدست رفتن چهارمین دریاچه ی بزرگ جهان، فقط یکی از نشانه های هشداردهنده ی این بحران است.

گزارش پژوهشگران تنها به هشدار بسنده نمی کند؛ بلکه بر اقدامات نیز تاکید دارد. کاهش ورود زباله ها و پسماندهای کشاورزی به منابع آبی، گامی کلیدی در جهت حفظ سطح اکسیژن است.

شی کان، بوم شناس در آکادمی علوم چین، در گفت وگو با خبرگزاری شین هوا اظهار داشت: «کاشت گیاهان آبزی غوطه ور و ساخت تالاب های مصنوعی می تواند به بازسازی زیست بوم های دریاچه ای کمک کند.»

نتایج پژوهش در نشریه Science Advances منتشر شده است.

منبع: خبرآنلاین